Huyết áp đo là một trong những biện pháp quan trọng để theo dõi sức khỏe tim mạch của bạn. Huyết áp là áp lực của máu đẩy vào thành động mạch khi tim bơm tống máu đi. Nếu huyết áp quá cao hoặc quá thấp, bạn có thể gặp các vấn đề như đau tim, đột quỵ, suy tim, suy thận,… Vì vậy, bạn cần biết cách đo huyết áp đúng cách để có kết quả chính xác và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đo huyết áp ở tư thế đúng, cũng như giải thích ý nghĩa của các chỉ số huyết áp và cách xử lý khi huyết áp cao hoặc thấp.
Cách đo huyết áp ở tư thế đúng
Để đo huyết áp, bạn cần có một máy đo huyết áp và một ống nghe tim phổi. Bạn có thể sử dụng các loại máy đo huyết áp khác nhau, như máy đo huyết áp thủy ngân, máy đo huyết áp đồng hồ, hoặc máy đo huyết áp điện tử. Tuy nhiên, bạn cần chọn kích thước túi hơi phù hợp với cỡ tay của bạn, vì dùng sai cỡ túi hơi sẽ làm sai số kết quả lên tới 25mmHg.
Sau khi chuẩn bị dụng cụ, bạn cần tuân thủ các bước sau để đo huyết áp:
-
Bạn nên nghỉ ngơi ít nhất 15 phút trước khi đo huyết áp, không uống cà phê, không hút thuốc lá, và giữ tinh thần thoải mái.
-
Bạn nên chọn tư thế ngồi dễ chịu hoặc nằm, để được thoải mái nhất. Đồng thời thả lỏng cơ thể, nghỉ ngơi trong 5 phút.
-
Bạn nên để tay được đo ở mức ngang với tim và không bị uốn cong. Bạn có thể để tay trên bàn hoặc ghế.
-
Bạn nên quấn túi hơi quanh tay sao cho mép trên của túi hơi cách khủy tay khoảng 2-3 cm. Bạn không nên quấn túi hơi quá chặt hoặc quá lỏng.
-
Bạn nên để ống nghe tim phổi ở vị trí có thể nghe được mạch đập rõ nhất. Thông thường là ở gân xương chày trong khoang giữa hai xương sườn.
-
Bạn nên bơm căng túi hơi cho tới khi kim hoặc cột thủy ngân vượt qua 20-30 mmHg so với mức dự kiến của chỉ số huyết áp tâm thu. Sau đó, bạn nên xả hơi dần dần với tốc độ khoảng 2-3 mmHg/giây.
-
Bạn nên ghi lại chỉ số huyết áp tâm thu khi bắt đầu nghe được tiếng mạch đập rõ ràng. Đó là tiếng mạch Korotkoff giai đoạn I.
-
Bạn nên ghi lại chỉ số huyết áp tâm trương khi tiếng mạch đập biến mất hoàn toàn. Đó là tiếng mạch Korotkoff giai đoạn V.
-
Bạn nên xả hơi hoàn toàn và tháo túi hơi ra khỏi tay. Bạn nên đợi ít nhất 1 phút trước khi đo lại lần nữa.
Ý nghĩa của các chỉ số huyết áp
Huyết áp được đo bằng đơn vị mmHg và được đánh giá thông qua 2 chỉ số:
-
Huyết áp tâm thu: tức áp suất trong động mạch khi tim đang đập, thường có giá trị cao hơn
-
Huyết áp tâm trương: tức áp lực của máu đo được giữa 2 lần đập của tim (thường có giá trị thấp hơn)
Để đánh giá ý nghĩa bệnh lý của huyết áp, ngoài 2 chỉ số đã nêu còn phải căn cứ vào cách biệt giữa 2 chỉ số. Khoảng cách này càng rộng, hoặc càng hẹp chứng tỏ mức huyết áp càng không an toàn cho người bệnh.
Ngoài ra cũng cần lưu ý rằng huyết áp có thể lên xuống không ổn định tùy vào những điều kiện, hoàn cảnh, cảm xúc khác nhau. Vì vậy để xác định chắc chắn một người có bị cao huyết áp hay không cần tiến hành đo nhiều lần trong ngày, thậm chí trong tháng.
Dựa trên các cơ sở nêu trên sẽ đánh giá được ý nghĩa bệnh lý của huyết áp. Theo Bộ Y tế, một người có mức huyết áp bình thường tối ưu nếu số đo huyết áp dưới 120/80 mmHg, cho thấy người đó đang có sức khỏe tốt, máu lưu thông đều và tốc độ bơm máu trung bình.
Huyết áp cao hay thấp đều ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe con người. Theo Hội Tim mạch học Việt Nam, một người bị huyết áp cao khi có chỉ số huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa) ≥140mmHg và/hoặc chỉ số huyết áp tâm trương (huyết áp tối thiểu) ≥90mmHg. Riêng với người cao tuổi có thể gặp hình thái huyết áp tâm thu đơn độc, khi đó chỉ số huyết áp tâm thu ≥140mmHg nhưng chỉ số huyết áp tâm trương vẫn nhỏ hơn 90mmHg.
Huyết áp cao là nguyên nhân chính dẫn tới các bệnh nguy hiểm như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận,… nguy cơ tử vong rất cao. Cao huyết áp được chia thành các dạng sau:
-
Tăng huyết áp độ 1: mức huyết áp ≥140/90 mmHg
-
Tăng huyết áp độ 2: mức huyết áp ≥160/100 mmHg
Một số triệu chứng của cao huyết áp là:
-
Đau đầu
-
Chóng mặt
-
Mệt mỏi
-
Mỏi cổ
-
Đổ mồ hôi
-
Khó thở
-
Đập nhanh tim
Huyết áp thấp là khi có chỉ số huyết áp tâm thu dưới 90mmHg và/hoặc chỉ số huyết áp tâm trương dưới 60mmHg. Huyết áp thấp có thể do nhiều nguyên nhân, như thiếu máu, mất nước, suy tim, suy giảm chức năng tuyến thượng thận, dùng thuốc hạ huyết áp quá liều,… Huyết áp thấp có thể gây ra các triệu chứng như:
-
Chóng mặt
-
Hoa mắt
-
Ngất xỉu
-
Mệt mỏi
-
Buồn nôn
Cách xử lý khi huyết áp cao hoặc thấp
Khi bạn đo huyết áp và phát hiện có dấu hiệu của huyết áp cao hoặc thấp, bạn cần làm theo các cách sau để xử lý:
-
Nếu bạn bị huyết áp cao, bạn nên bình tĩnh và nghỉ ngơi trong một không gian yên tĩnh. Bạn nên uống nước lọc hoặc nước chanh để giảm căng thẳng và thanh lọc cơ thể. Bạn nên đo lại huyết áp sau 15-30 phút. Nếu kết quả vẫn cao, bạn nên đi khám bác sĩ để được điều trị kịp thời.
-
Nếu bạn bị huyết áp thấp, bạn nên ngồi hoặc nằm xuống và đưa chân lên cao. Bạn nên uống nước muối hoặc nước đường để bù dịch và cân bằng điện giải. Bạn nên đo lại huyết áp sau 15-30 phút. Nếu kết quả vẫn thấp, bạn nên đi khám bác sĩ để được điều trị kịp thời.
Kết luận
Kiểm tra huyết áp thường xuyên là một biện pháp quan trọng để theo dõi sức khỏe tim mạch của bạn. Bạn cần biết cách đo huyết áp đúng cách để có kết quả chính xác và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bạn cũng cần hiểu ý nghĩa của các chỉ số huyết áp và cách xử lý khi huyết áp cao hoặc thấp. Hãy chăm sóc sức khỏe của bạn bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh, ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn, và kiểm tra huyết áp thường xuyên.