Loãng xương là hiện tượng xương liên tục mỏng dần và mật độ chất trong xương ngày càng thưa dần, điều này khiến xương giòn hơn, dễ tổn thương và dễ bị gãy dù chỉ bị chấn thương nhẹ. Loãng xương là nguyên nhân chính gây ra gãy xương ở phụ nữ sau mãn kinh và người già. Gãy xương do loãng xương có thể gặp ở bất cứ xương nào, tuy nhiên hay gặp ở xương cột sống, xương đùi, xương cổ tay. Một số xương bị gãy có thể không lành lại được, trong đó xương cột sống và xương đùi là những xương lành lại rất khó khăn, trong hầu hết trường hợp phải phẫu thuật với chi phí tốn kém.
Loãng xương tiến triển thầm lặng. Thường người bệnh chỉ cảm thấy đau mỏi người không rõ ràng, giảm dần chiều cao, gù vẹo cột sống. Đây là những biểu hiện chỉ được phát hiện sau một thời gian dài. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi có những biểu hiện gãy xương. Tình trạng loãng xương sẽ càng trở nặng hơn khi về già. Do độ tuổi này, mật độ xương không đảm bảo đủ mức cho phép để bảo đảm xương cứng chắc như lúc ở tuổi trưởng thành.
Nguyên nhân của loãng xương có thể do nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có:
-
Lối sống sinh hoạt không hợp lý, ít vận động
-
Thường xuyên mang vác các vật nặng, lao động vất vả
-
Có chế độ dinh dưỡng thiếu canxi
-
Giới tính: nữ giới có nguy cơ mắc bệnh loãng xương nhiều hơn nam giới
-
Lượng canxi cho quá trình tạo xương lúc trẻ không được bổ sung đầy đủ, dẫn đến việc khi về già, cùng với sự lão hóa, quá trình tạo xương giảm xuống và quá trình hủy xương diễn ra nhanh, mạnh khiến cho mật độ xương giảm sút, làm cho xương giòn và yếu, giảm sức chịu lực và dễ gãy hơn.
Triệu chứng của loãng xương thường không rõ ràng. Người bệnh có thể không biết mình mắc bệnh cho đến khi xương trở nên yếu đi, dễ gãy khi gặp những sang chấn nhỏ ví dụ như trẹo chân, va đập hoặc té ngã. Giảm mật độ xương khiến xương ở cột sống có thể bị xẹp (còn gọi là gãy lún). Một số triệu chứng có thể gặp ở người bệnh loãng xương là:
-
Đau nhức xương khớp, đặc biệt là ở cột sống, hông, cổ tay
-
Giảm chiều cao, gù lưng, vẹo cột sống
-
Gãy xương dễ dàng khi bị va chạm hoặc té ngã
-
Khó vận động, di chuyển, sinh hoạt
Để chẩn đoán loãng xương, người bệnh cần được thăm khám và xét nghiệm bởi bác sĩ chuyên khoa. Các phương pháp chẩn đoán loãng xương có thể bao gồm:
-
Siêu âm xương: Đây là phương pháp đơn giản, nhanh chóng và không đau đớn. Siêu âm xương giúp đo mật độ xương ở các vị trí như gót chân, cổ tay, đầu gối.
-
Chụp X-quang: Đây là phương pháp thông dụng và rẻ tiền. Chụp X-quang giúp phát hiện các vết nứt hoặc gãy xương do loãng xương.
-
Chụp quang phổ hai năng lượng (DEXA): Đây là phương pháp chính xác và hiện đại nhất. Chụp DEXA giúp đo mật độ xương ở các vị trí quan trọng như cột sống, hông, cổ tay.
Để phòng ngừa và điều trị loãng xương, người bệnh cần tuân theo các nguyên tắc sau:
-
Ăn uống hợp lý: Cần bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D cho cơ thể. Các thực phẩm giàu canxi và vitamin D có thể kể đến như: Sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo hoặc không có chất béo, nước trái cây, thực phẩm tăng cường canxi như ngũ cốc, sữa đậu nành, đậu phụ, cá mòi và cá hồi có xương, các loại rau có màu xanh đậm như cải xoăn, bông cải xanh.
-
Hạn chế các thực phẩm gây hại cho xương: Không nên ăn quá nhiều muối, đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn. Không hút thuốc và hạn chế uống rượu, bia, nước có gas. Không uống quá nhiều cà phê và trà. Hạn chế sử dụng các chất làm giảm hấp thu canxi như cà phê, ca cao, sôcôla, nước xương, thực phẩm có nhiều sắt.
-
Tăng cường vận động: Cần duy trì một lối sống năng động và vui vẻ. Thường xuyên tập luyện các bài tập thể dục thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội… để kích thích quá trình tạo xương và giảm nguy cơ gãy xương. Cẩn thận trong sinh hoạt, tránh trường hợp té ngã làm tổn thương đến xương.
-
Sử dụng thuốc: Cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được kê đơn thuốc phù hợp với tình trạng bệnh của mình. Có nhiều loại thuốc có thể giúp chống loãng xương, như: Thuốc chứa canxi và vitamin D, thuốc ức chế quá trình hủy xương, thuốc kích thích quá trình tạo xương, thuốc điều chỉnh hoạt động của tuyến giáp. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các loại thuốc này có thể gây ra những tác dụng phụ khác nhau, do đó cần tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ khi sử dụng.
Vậy là tôi đã giới thiệu cho bạn một số thông tin cơ bản về loãng xương, nguyên nhân và triệu chứng của nó, và cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức và kinh nghiệm để chăm sóc sức khỏe xương khớp của mình.